Images

Hà Nội kỳ nhân dịp, ký sự - Kỳ 8: thân thể phận huê loe kèn

 Thân môn loa kèn trắng trong vốn dĩ   Hãy trông lại Festival bể Nha Trang 2013: Mở ra nhịp to tặng du lịch   để đỡ niu, từng bị dán nhãn hiệu “hoa tư sản”, huê thực dân, và bị hất hủi suốt một thì kỳ trường bởi vì biến đụng từng lớp lịch sử. 

Tương truyền trường đoản cú đời vua Lý xắt cán (1227-1238), Thăng Long hình thành Thập tam trạnh (phi lao Giai, Ngọc Hà, cực yên ổn, Giảng Võ, Hữu Tiệp...) Ở bên tây kinh kì. Trong suốt đợt khai vật hoàng vách, cạc nhà khảo cổ hở quãng chộ dấu tích đơn con sông cổ tan gàn sang trọng đế đô theo hướng đông - tây, trớt đằng làng Ngọc Hà xưa, và họ tặng rằng đây là con sông tiễn chân gã sông Ngọc đả Người về ánh sáng hở đang   vì vậy tên làng Ngọc Hà.

 


Món loe kèn tầm bị nhóng là loại môn tư sản - Ảnh: Tư liệu chừng

 

Ngoài trồng lúa, danh thiếp trại đang trồng trọt nhau, quả và huê xuể cung vội cho đế đô. Khuơ trồng trỉa ở Thập tam trạnh đốn là sói, nhài, huệ, ngâu... Hát dao và tục ngữ Hà Nội nhiều cốp:

 Giếng Ngọc Hà vừa trong nhỡ non
Vườn Ngọc Hà hông ngào ngạt xa gần
Hỏi người xách nác tưới huê  
 Dành nơi nhảy lãng mạn cho tiệc cưới 
 lắm tặng ai nhằm ra ra chỗ nà? 

Hay:

 Ngày rằm dận chợ sắm môn
giả dụ chờ thấy quẩy Ngọc Hà mới chuốc 

Giàu quan tiền triều Nguyễn lúc trớt hưu không muốn ở lại cáu Huế hẵng tang vào Bắc đến sắm ghét ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp thắng trồng trọt cây và khoa mừng ham thích điền hòn. Họ mướn dân hai làng này cựu lắm gớm nghiệm săn sóc. Dù phắt trên lối trục hay là danh thiếp nhánh đường xương cuộc thứ làng, đâu đâu cũng thấy rặt môn là hoa. Khuơ Ngọc Hà phủ phục vụ cuộc sống ngữ người dân gắt gao tởm kỳ từ bỏ lễ họp, ma chay, cưới hỏi, cúng lễ và hết ngày đền.

Năm năm sau hồi giành Hà Nội, năm 1888, đơn số nhà thực phết học người Pháp hỉ lập vào Bách Thảo đặng trồng tỉa thí điểm danh thiếp loài cây (người dân quen đòi là trại đầu hàng môn) trên đất hạng làng Ngọc Hà và Hữu Tiệp. Ngoài trồng tỉa cạc chi lượng bản địa, hòn giám đốc còn mạnh bạo tặng nhập danh thiếp hệt cây nhiệt đới từ bỏ châu lệ Phi, cạc loại môn, nhau, củ, quả từ bỏ danh thiếp nước ôn đới ở lệ Âu hiệp cùng khí hậu hĩnh miền Bắc. Huê gia nhập trường đoản cú ngọc trai Âu gồm: Qillet (nhị đực chướng), pansee (huê bướm), marquerite (khuy vàng), violette (khoa tím)... Đít vực trồng món Tây tốt lợp kiếng và chia vách luống đã tạo vào kỳ huê dị thảo suốt bốn vụ. Giám đốc vườn thuê mướn dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp ra đả vườn. Ban đầu món trồng trọt ở đây chỉ phục mùa những gia đình người Pháp trong suốt danh thiếp thời cơ đâm ra nhật, tết Chính trung (Quốc khánh Pháp 14.7) hoặc tiệc tùng. Cậy nhiều vườn Bách Thảo song dân Ngọc Hà và Hữu Tiệp biết gây hệt danh thiếp loài huê mới, vì chưng trước kia hụi chỉ trồng trỉa huê mẫu đơn, huệ, hồng, sói, cúc vạn thọ vô cương, ngâu, thiên lý... Người đầu tiên trồng trọt những giống món mới ở Ngọc Hà là ông Phạm Hữu Tỉnh và Trịnh Văn quang đãng. Thấy môn Tây nửa đặt ví và kỹ kể chẳng quá khó vì vậy cả làng ép chước hai ông, cạc gì huơ bản địa mỏng dần, cố kỉnh ra đó là cạc gì món Tây. Đầu cụ kỷ 20, chị em ở Ngọc Hà, Hữu Tiệp tiễn chân môn vào phố phường rao nửa Tây, nửa min “La flơ bà đìa” (mời bà đìa sắm huơ). Cũng cậy có Bách Thảo, huơ ở Hà Nội phong tặng phú hơn, thích thú chơi khoa cũng đa dạng hơn. Tiếp thu văn hóa nhởi huơ từ bỏ người Pháp trước hết là những người đả ở sở Tây, que niên náu học trường đoản cú Pháp trớt, trí thức giàu tư ngỡ tiến bộ và danh thiếp gia đình giàu có. Chẳng chỉ bày lọ món ở bàn tiếp khách khứa ngày tết, ngày đền rồng họ cũng trưng huê, cùng cùng khuơ là salon Tây.

Huê Tây chứ chỉ đi vào văn học thơ từ hát song còn là cảm hứng biếu cạc họa sĩ. Bắt xâm chiếm Thiếu nữ đằng khoa huệ (trước năm 1954, người Hà Nội đòi món loa kèn là huệ Tây) mức họa sĩ Tô Ngọc Vân vẽ chuyện năm 1943 cùng một thiếu nữ kệ thây áo dài trắng nghiêng đầu trớt đằng lọ hoa vã lên một đỗi thèm vương vấn, nhẹ nhàng để cho là một trong suốt danh thiếp Bức choán điển hình ngữ họp họa Việt Nam bán đầu nuốm kỷ 20. Mà thân thể phận loa kèn thiệt trắc tang...

Năm 1959, bà Hai ở Ngọc Hà bay nửa môn loe kèn, bà tường thuật, vừa mới hò gánh xuống hò phố xá Cần xài những gần 1 tỷ với dựng Chèo Hai Bà bày  dính dáng lối thời một người phụ nữ chớ thây quần lụa áo trắng về qua lầm bầm: “Bà nào bán huê tư sản”. Bà chả hiểu biết bao lại đòi là khuơ tư sản, món trồng trỉa ra ai sắm thì bán. Nghĩ chũm mà lại thấy có giống đừng ổn thoả, bà toan quẩy phứt thì một người bọn ông ngoài năm mươi ngó quẩy huê rồi biểu: “Bà không biết hát bội tư sản còn bị vỉa hè bệ nhưng đương phắt bán loại môn tặng lũ chúng à?”. Nói xong xuôi ông ta lấy mũi bàn chân lập úp cả sàng huơ. Ngọc Hà chăm hoa tự tã lót cắm cái cây xuống gắt gao, người nhởi khuơ đoạn ô quăng quật bay nhưng lót chũm lên hở còn nặng tay, đang tâm nè kẻ phắt lối lại đang tay “dập Liễu vùi khuơ”. Ức quá, bà co đòn quẩy toan giã kẻ nhởi hoa lại bạc với hoa thì ông này lớn tiếng: “Bây giờ mà còn bán hoa của bọn thực dân à. Để gọi công an đến xử lý mới được”. Nghe nói công an, mặt bà tái nhợt, vội nhặt những cành hoa loa kèn trắng muốt bỏ vào sàng rồi đi thật nhanh. Nhưng ông kia vẫn còn chưa tha: “Bà kia dừng lại!”. Rẽ sang phố Hàng Cá, bà gánh vội về nhà. Thấy vợ về với gánh hoa còn nguyên, chồng bà đoán có chuyện chẳng lành. Rồi ông ra vườn, băm nát cả mấy sào loa kèn đang nhú hoa, gom lại làm phân. Chuyện loang ra khắp làng và mùa loa kèn năm ấy Hà Nội đã vắng loài hoa trong trắng, tinh khiết. Những người yêu loài hoa này đoán già đoán non chắc năm nay mất mùa. Ông bà quyết định tạm dừng trồng hoa, thay vào đó là trồng thì là, xà lách trên mảnh vườn mà trước đó chưa bao giờ ngừng trồng hoa. Tuy nhiên hợp tác xã nông nghiệp vẫn trồng lay ơn, hồng, cẩm chướng... Để cung cấp cho các cửa hàng dành cho chuyên gia nước ngoài và phục vụ cho đối ngoại của nhà nước.

Đầu những năm 1990, đất vành đai ép đầu lắm giá, hoa Ngọc Hà, Hữu Tiệp tắt nghỉ dần làng cũng vỡ vạc ra. Dân lắm tiền đổ chạy đây và những ngôi nhà cao tìm kiếm mọc lên che phủ ánh sáng tặng huê. Thi hài máy bay B.52 hỉ cắm dưới hầu hạ Hữu Tiệp mà lại trải qua đây chớ đương mùi hăng của phân, ngò nồng của nước đái và phắt tự đầu làng đến cuối làng không trung đương ngan ngát ngò hương... ( đang tiếp )

 Nguyễn Ngọc Tiến 
 (Trích bay   âm thanh chuyên nghiệp   vấy Hà Nội, Chibooks) 

0 nhận xét: